پاپالو فقط کاغذ نیست، ابزار معجزه‌گری است

در دنیای پرشتاب امروز، یافتن ابزاری که همزمان پیوندهای عاطفی خانواده را تقویت کند و بذر عشق به یادگیری را در ذهن کودکان بکارد، گنجی کمیاب است. تحقیقات نشان می‌دهد مجلات تخصصی کودک همچون فصلنامه پاپالو، نه‌تنها دریچه‌ای به دنیای خیال‌پردازی و دانش هستند، بلکه تبدیل به “صحنه‌ای گرم” برای خلق خاطرات ماندگار بین والدین و فرزندان می‌شوند. اما رمز تبدیل این لحظات به موتور محرکه سواد و خلاقیت چیست؟

جمیله آقازاده دانش آموخته رشته روانشناسی از دانشگاه تهران و مدرس دوره‌های مهارت‌های زندگی برای گروه‌های مختلف در گفتگو با سایت مرکز تربیت و یادگیری کودک با بیان این نکته و در پاسخ به این پرسش که چگونه یک مجله کودک، خانواده را به “کارگاه آموزش عاطفی” تبدیل می‌کند؟ گفت: “درست از همان ماه‌های نخست تولد، مغز کودکان مانند اسفنجی تشنه، اطلاعات محیط را جذب می‌کند. جالب اینجاست که در کشورهای پیشرفته، حتی برای نوزادان ۶ ماهه تا ۲ ساله، “مجلات مصور ویژه” منتشر می‌شود! اینجا یک پیام مهم نهفته است: “نهادینه کردن عادت مطالعه، از همان سال‌های نوزادی آغاز می‌شود.” وقتی پدر یا مادر با آغوشی گرم، کودک را در کنار خود می‌گیرند و با هیجان تصاویر یک مجله کودک را توصیف می‌کنند، این لحظات فراتر از یک فعالیت آموزشی است. اینجا “عاطفه” و “یادگیری” درهم می‌آمیزند. روانشناسان تاکید می‌کنند: “کودکانی که لذت مطالعه را در کنار والدین تجربه می‌کنند، این عادت را مانند یک میراث گرانبها تا بزرگسالی حمل می‌کنند.”

آقازاده که از تجربه سالها نوشتن مطالب حوزه روانشناسی تربیتی نیز برخوردار است در باره نقش سحرآمیز “تکرار”؛ از یکنواختی تا کشف معجزه سواد نیز افزود: “شاید برای والدین، خواندن مکرر یک داستان تکراری خسته‌کننده باشد، اما برای کودک، این تکرار “پله‌های پیشرفت” است. زیرا تکرار به کودک احساس امنیت داده و ریتم یکنواخت داستان، اضطراب کودک را کاهش می‌دهد. این تکرار در واقع کشف رمز زبان بوده و کودک کم‌کم می‌فهمد این “خطوط پیچیده” روی کاغذ، همان کلماتِ spoken هستند! بنابراین پس از حفظ کردن داستان، کودک به‌طور ناگهانی ارتباط بین تصاویر و متن را کشف می‌کند.”

این دانش آموخته رشته روانشناسی در ادامه به والدین پیشنهاد کرد: “از کودک بخواهید داستان را از روی تصاویر برای شما بازگو کند! این کار دستاوردهای زیر را به دنبال دارد:

– تخیل را پرواز می‌دهد:
وقتی کودک شخصیت‌ها را به زبان خودش توصیف می‌کند، در حال ساختن دنیای منحصربه‌فرد خود است.
– مهارت‌های زبانی را تقویت می‌کند:
جمله‌بندی، ترتیب روایت و حذف جزئیات غیرضروری، تمرینی برای “تفکر انتقادی” است.
– اعتمادبه‌نفس می‌سازد:
واکنش‌های enthusiastic والدین (“وای! چه قصه جالبی تعریف کردی!”)، کودک را به ادامه راه تشویق می‌کند.”

وی سپس تأکید کرد در این مسیر کودکان را “معلم” کنید! و راهبردهایی برای تبدیل یادگیری به بازی را نیز این گونه ارائه کرد:

– قصه‌گویی برای خواهر/برادر کوچک‌تر:
این کار نه‌تنها مهارت‌های کلامی را تقویت می‌کند، بلکه مسئولیت‌پذیری را نیز آموزش می‌دهد.
– هفته‌ای یکبار، نقش‌ها را عوض کنید:
از کودک بخواهید داستانِ آشنا را بدون نگاه کردن به تصاویر تعریف کند. اینجا است که متوجه می‌شوید او چقدر طرح کلی داستان را درک کرده است!

آقازاده در پایان اضافه کرد: “مجله کودک مانند پاپالو، فقط “کاغذ” نیست؛ یک “ابزار معجزه‌گر” است. مجلات کودک، اگر با روش‌های هوشمندانه همراه شوند، می‌توانند تبدیل به کارگاهی پویا برای پرورش “سواد، عاطفه و خلاقیت” شوند. نکته کلیدی این است که والدین باید خود را به‌جای “معلم” در نقش “هم‌بازیِ کنجکاو” قرار دهند. آن‌گاه خواهند دید که چگونه یک مجله ساده، به کاتالیزوری برای گفت‌وگو، خنده و رشد تبدیل می‌شود.”